ΚΙΝΑ, πριν από τους Ολυμπιακούς

Όταν ήμουν μαθητής, η Κίνα ήταν για μας «η άκρη του κόσμου». Το πολύ πολύ να είχαμε δει μερικές ζωγραφιές πάνω σε φλιτζάνια τσαγιού ή βάζα, κι έτσι φανταζόμασταν μια χώρα με βλοσυρά ανθρωπάκια με μακριές κοτσίδες, με υπέροχους κήπους και τοξωτά γεφύρια, με πυργίσκους που από την κορυφή τους κρέμονταν καμπανίτσες που ηχούσαν.


Φυσικά ποτέ δεν υπήρξε μια τέτοια παραμυθένια χώρα, παρ΄ όλο που είναι αλήθεια ότι οι Κινέζοι ήταν αναγκασμένοι για τριακόσια περίπου χρόνια να έχουν τα μαλλιά τους πλεγμένα κοτσίδα, και ότι πρωτοέγιναν γνωστοί στην Ευρώπη από τα μικρά, κομψά αντικείμενα από πορσελάνη και φίλντισι που κατασκεύαζαν οι επιδέξιοι τεχνίτες τους. Οι αυτοκράτορές τους κυβερνούσαν τη χώρα από το ανάκτορο της πρωτεύουσας παραπάνω από χίλια χρόνια. Οι θρυλικοί Κινέζοι αυτοκράτορες αυτοαποκαλούνταν «γιοι του ουρανού», όπως οι Αιγύπτιοι φαραώ ονομάζονταν «γιοι του ήλιου».
Πριν 2500 χρόνια τίποτε απ΄ όλα αυτά δεν είχε ακόμα συμβεί, αν και η Κίνα ήταν από τότε ένα πανάρχαιο, αχανές βασίλειο. Στα χωράφια της καλλιεργούσαν ρύζι και σιτάρι πολλά εκατομμύρια ακούραστοι χωρικοί, ενώ στις μεγάλες πόλεις οι άνθρωποι περιδιάβαιναν στους δρόμου ντυμένοι με μεγαλοπρεπή μεταξωτά ενδύματα.

…Τελικά το 221 π.Χ. επικράτησε ένας – ο Τσιν Σι Χουάνγκ Τι (Qin Shi Huang), ο πρώτος αυτοκράτορας ολόκληρης της Κίνας, ο οποίος αυτοαποκαλούνταν «γιος του ουρανού». Κι επειδή η αυτοκρατορία ήταν τόσο μεγάλη που σε κάθε άκρη της μιλούσαν διαφορετικοί γλώσσα, είναι βέβαιο ότι θα είχε καταρρεύσει αν δεν υπήρχε κάτι κοινό να τους συνδέει όλους. Αυτή ήταν η γραφή.
«Μια στιγμή» θα πεις «τι νόημα έχει η κοινή γραφή όταν υπάρχουν διαφορετικές γλώσσες, οπότε κανείς δεν μπορεί να διαβάσει και να καταλάβει τι είναι γραμμένο;». Όμως η κινέζικη γραφή είναι κάτι το εντελώς μοναδικό: Μπορείς να τη διαβάσεις ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνεις ούτε λέξη από τη γλώσσα. Αυτό είναι μαγεία, θα πεις. Όχι, κάθε άλλο, δεν είναι τόσο περίπλοκο. Αντί για λέξεις γράφεις πράγματα. Αν θέλεις να γράψεις «ήλιος», κάνεις μια ζωγραφιά κάπως έτσι 日. Αυτό τώρα μπορείς να το προφέρεις «ήλιος», ή « sonne » στα γερμανικά, ή «sun» στα αγγλικά, ή ακόμα και «jin» στα μανδαρινικά, παραμένει όμως κατανοητό στον καθένα που ξέρει το χαρακτήρα.
Ας πούμε ότι θέλεις να γράψεις «δέντρο». Σχεδιάζεις πάλι πολύ απλά με δυο τρεις γραμμούλες, ένα δέντρο κάπως έτσι : 木 . Στα μανδαρινικά προφέρεται «mu», αλλά δεν χρειάζεται να το ξέρεις αυτό για να καταλάβεις πως λέει «δέντρο».
«Ωραία» θα μου πεις «με τα πράγματα μπορώ να καταλάβω πως γίνεται, απλώς τα ζωγραφίζουμε. Τι κάνουμε όμως άμα θέλουμε να γράψουμε «άσπρο»; Χρωματίζουμε το χαρτί με άσπρη μπογιά; Ή άμα θέλουμε να γράψουμε «ανατολή»; . Κι όμως, θα δεις πως υπάρχει λογική. Γράφεις άσπρο απλώς ζωγραφίζοντας κάτι λευκό –π.χ. μια αχτίδα του ήλιου: `日:. Μια γραμμή που βγαίνει από τον ήλιο σημαίνει «άσπρο», «weib» στα γερμανικά, «white» στα αγγλικά και πάει λέγοντας. «Και την ανατολή»; Η ανατολή είναι εκεί που ξεπροβάλλει ο ήλιος πίσω απ΄ τα δέντρα. Έτσι κάνω μια ζωγραφιά με την εικόνα του ήλιου πίσω απ΄ αυτήν του δέντρου: 日木

Το παραπάνω κείμενο είναι ένα απόσπασμα από το βιβλίο του E.H. Gombrich.

Μικρή ιστορία του κόσμου.

Κατάφερε να αφηγηθεί την ιστορία της ανθρωπότητας από την εποχή του λίθου έως την εποχή της πυρηνικής ενέργειας, σύντομα περιεκτικά, αλλά και με πειστικό τρόπο για τους νεαρούς αναγνώστες του. Ζωντανεύει με γλώσσα απλή και γλαφυρή την ιστορία του κόσμου, τα επιτεύγματα του ανθρώπου, τη μετάβαση από την μια ιστορική περίοδο στην άλλη, τις σημαντικότερες προσωπικότητες και συγκρούσεις με τέτοιο τρόπο, που ο αναγνώστης συλλαμβάνει αμέσως αυτή την μακρά και περίπλοκη πορεία.

Εικόνες από τη wikipedia.org

http://en.wikipedia.org/wiki/Chinese/