ΕΞΟΥΣΙΑ & ΑΠΛΗΣΤΙΑ

ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΧΩΡΙΟ

(21ος αιώνας)

Σε ένα παγκόσμιο χωριό, όπως και στα πρωτόγονα χωριά, μπορούμε πάντα να ακούμε και να βλέπουμε ο ένας τον άλλον, να γνωρίζουμε πάρα πολλά ο ένας για τον άλλον, να αλληλοεπηρεαζόμαστε, ακόμα κι αν ο «άλλος» ζει σε διαφορετικό ημισφαίριο. Αυτή η νέα κατάσταση πραγμάτων αναπτύχθηκε μέσα στον 20ό αιώνα με το τηλέφωνο, τον τηλέγραφο, το ραδιόφωνο, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και τις αερομεταφορές· αναπτύχθηκε ταχύτατα μετά την εφεύρεση του τρανζίστορ, το 1947,* που οδήγησε στα μικροτσίπς, σε μικροσκοπικά φορητά τηλέφωνα, έξυπνες βόμβες, κατασκόπους δορυφόρους και δορυφόρους οι οποίοι στιγμιαία μεταφέρουν χρήματα, μεταδίδουν ειδήσεις, θεάματα, διαφημίσεις και αγγελίες σε όλη τη γη.

Οι ΗΠΑ είναι βασικός προμηθευτής ψυχαγωγίας με διεθνή απήχηση· επίσης, προμηθευτής ειδήσεων σε ολόκληρο των κόσμο (π.χ CNN) κύριος δημιουργός της μόδας και της μουσικής που απευθύνονται στο ευρύ κοινό· η έδρα των περισσοτέρων παγκόσμιων εταιρειών από οποιοδήποτε άλλο κράτος. Όχι μόνο οι ίδιοι οι Αμερικανοί αλλά και πολλοί άλλοι σε όλο τον κόσμο θεωρούν τις ΗΠΑ ως τη μόνη δύναμη που είναι ικανή να επιλύσει τα προβλήματα ή ως τη δύναμη που προκαλεί αυτά τα προβλήματα.

Πολυεθνικές εταιρείες κολοσσοί παίρνουν αποφάσεις που συνήθως έπαιρναν τα κράτη. Μια εταιρεία κολοσσός των ΗΠΑ πουλάει μια θυγατρική της σε άλλη χώρα. Οι υπηρεσίες έρευνας και μάνατζεμεντ παρέχονται στη θυγατρική από τη μαμά-αμερικανική. Για τις υπηρεσίες αυτές η μη αμερικανική θυγατρική επιφορτίζεται με ένα ποσό ίσο με τα κέρδη της. Επομένως τα κέρδη αυτά μεταφέρονται στις ΗΠΑ. Μεγάλες εταιρείες σε άλλες πλούσιες χώρες εκτός ΗΠΑ δρουν κατά τον ίδιο τρόπο - είναι φυσιολογική επιχειρησιακή πρακτική. Όλες, πάντως, οι πραγματικά μεγάλες εταιρείες γίνονται παγκόσμιες, πολυεθνικές, αποσπασμένες από τα εθνικά κράτη.
Οι εταιρείες αυτές, όσο είναι δυνατό, πηγαίνουν εκεί που η φορολογία είναι πιο χαμηλή, το εργατικό δυναμικό πάμφηνο, η νομοθεσία για το περιβάλλον και την εργασία ελλιπέστατη· το κάνουν αυτό μέχρι που το χάος ( η άλλη όψη της αχαλίνωτης πλεονεξίας) καθιστά ασύμφορη τη δραστηριότητά τους. Δηλαδή αναζητούν και βρίσκουν νέες διαπραγματευτικές βάσεις δικαιοδοσίας, ώσπου τα χρηματικά τους αποθέματα ισοσταθμίζονται από το κόστος της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας υπό αβέβαιους νόμους, με ανελεύθερους πολίτες και διεφθαρμένους θεσμούς.

Στο μεταξύ πολλοί πολίτες δυτικών δημοκρατιών ανακαλύπτουν ότι έχουν να ανταγωνιστούν στην εργασία ανθρώπους της Ανατολής και του Νότου οι οποίοι έχουν μικρή διαπραγματευτική δύναμη και μεγάλη ανάγκη. Επομένως μοιράζεται κάπως ο πλούτος, μολονότι το μεγαλύτερο μέρος καταλήγει στα χέρια μεγάλων αρπάγων. Χαμηλότερα έσοδα και χαμένες φορολογικές πρόσοδοι μπορούν να αναγκάσουν κάποιες προοδευτικές δυτικές χώρες να εγκαταλείψουν σοσιαλιστικά προγράμματα, τα οποία τις καθυστούσαν προηγουμένως αντικείμενο φθόνου των λιγότερων τυχερών. Έτσι, στις πλούσιες χώρες γίνονται διαμαρτυρίες - κυρίως από τους νέους, που καταγγέλλουν την πλεονεξία των εταιρειών, την παγκοσμιοποίηση και την έμφυτη ιδιοτέλεια των υπαιτίων τέτοιων ενεργειών.
... /...

---

* Το τρανζίστορ εφευρέθηκε στα εργαστήρια Μπελ της Νέας Υόρκης από τρεις Αμερικανούς φυσικούς, τους Τζ. Μπαρντίν, Ου. Μπράτεν και Ου. Σόκλεϊ.

---

Από το βιβλίο:
Εξουσία & Απληστία
Μια Σύντομη Ιστορία του Κόσμου
Philippe Gigantès
Εκδοτικός Οίκος: Α.Α. Λιβάνη
Μετάφραση: Μαρία Παππά

---

Philippe Deane Gigantès, Ph.D (16 Αυγούστου 1923 - 9 Δεκεμβρίου 2004) ήταν ήρωας πολέμου, δημοσιογράφος, και γερουσιαστής των Φιλελευθέρων του Καναδά.
Ο Gigantès, ο οποίος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, υπηρέτησε στο Βασιλικό Ναυτικό κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά τον πόλεμο, έγινε δημοσιογράφος και εργάστηκε στον Observer από το 1946 μέχρι το 1961. Ενώ κάλυπτε τον πόλεμο της Κορέας ως αναταποκριτής πιάστηκε αιχμάλωτος, και πέρασε 33 μήνες σε μια φυλακή της Βόρειας Κορέας.
Το 1984, ενώ εργαζόταν ως editorialist στο Montreal Gazette, διορίστηκε στη Γερουσία του Καναδά από τον Pierre Trudeau, για τον οποίο είχε εργαστεί μεταξύ 1978 και 1980 ως ερευνητής τότε επικεφαλής του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Υπηρέτησε στη Γερουσία μέχρι το 75ο έτος της ηλικίας του το 1998.
Ενώ ήταν στη Γερουσία υπηρέτησε σε πολλές επιτροπές, αλλά ήταν ιδιαίτερα υπερήφανος για το έργο του ως προέδρου της adhoc επιτροπής για το μέλλον της εργασίας. Η έκθεσή του έργου αυτού, δόθηκε στη δημοσιότητα από το Κοινοβούλιο με τον τίτλο «Only Work Works» και στα γαλλικά με τίτλο «Il n'y a que le Travail qui Vaille».

---